Sendikamızın üyesi olduğu Uluslararası Tekstil Sanayicileri Federasyonu (ITMF), her sene geleneksel olarak gerçekleştirdiği Uluslararası Tekstil Makineleri Sevkiyat İstatistikleri’nin sonuçlarını bir raporla açıkladı. Rapora göre dünyada yeni tekstil makineleri yatırımları 2019 yılında düşüş kaydetti.

Lerzan Öztürk / TTSİS Araştırma ve İstatistik Uzmanı

Dünya genelinde iplik, tekstürizasyon, dokuma, örme ve tekstil terbiye makineleri alanında yatırımlar 2019 yılında, 2018 yılına kıyasla düşüş kaydetti. Yeni kısa elyaf iğler, open-end rotorlar ve uzun elyaf iğlerin sevkiyatı sırasıyla -%20, -%20 ve -%66 oranlarında düştü. Sevk edilen çekim tekstürizasyonu iğlerinin sayısı -%4.5 oranında, mekiksiz dokuma tezgahı sayısı ise -%0.5 oranında azaldı. Geniş yuvarlak örme makineleri sevkiyatı -%1.2 oranında gerilerken, düz örme makineleri sevkiyatı -%40 oranında düşüş gösterdi. Tekstil terbiye makinelerinin toplam sevkiyatı ise ortalama -%2 oranında düştü.
Yukarıdaki hususlar, Uluslararası Tekstil Sanayicileri Federasyonu (ITMF) tarafından bu yıl 42’ncisi yayınlanan Uluslararası Tekstil Makineleri Sevkiyat İstatistikleri raporunun başlıca sonuçlarını oluşturuyor. Rapor, tekstil makineleri alanında altı sektörü (iplik, çekim tekstürizasyonu, dokuma, geniş yuvarlak örme, düz örme ve tekstil terbiye) kapsıyor. Araştırma, dünya tekstil makineleri imalatını geniş kapsamlı olarak temsil eden 200’ün üzerinde tekstil makineleri imalatçısı ile iş birliği yapılarak gerçekleştirildi.

İplik eğirme makineleri
2019 yılında sevkiyatı yapılan kısa elyaf iğ sayısı bir önceki yıla göre 1.7 milyon azalarak 6.96 milyona düştü. Yeni kısa elyaf iğlerin çoğunluğu (yüzde 92’si) Asya & Okyanusya ülkelerine yapıldı; bu bölgeye yapılan sevkiyat -%20 oranında geriledi. Afrika ve Güney Amerika bölgelerine yapılan sevkiyatlar miktar bakımından düşük seviyelerde olmakla beraber, sırasıyla +%150 ve +%120 oranlarında artış gösterdi. Kısa elyaf iğ sektöründe en büyük altı yatırımcı ülke Çin, Hindistan, Özbekistan, Vietnam, Pakistan ve Bangladeş oldu. Türkiye ise 180 bin 892 kısa elyaf iğ yatırımıyla yedinci sırada yer aldı.
Uzun elyaf iğler (yünlü sistem) alanında global sevkiyat 2018’deki 120 bin iğden, 2019’da yaklaşık 40 bin iğe -%66 oranında düşüş gösterdi. Bu düşüşte, Avrupa’ya yapılan sevkiyatın -%72 ve Güney Amerika’ya yapılan sevkiyatın -%80 oranlarında düşmesi etkili oldu. Çin ve Hindistan’a yapılan sevkiyat, dünya toplamının yüzde 80’ini oluşturdu.
2019 yılında dünya genelinde 563 bin 600 open-end rotor sevkiyatı yapıldı. Bu rakam 2018 yılına göre 147 bin 500 adet daha az rotor sevkiyatı yapıldığını gösteriyor. Global sevkiyatın yüzde 90’ı Asya & Okyanusya bölgesine gerçekleştirildi. Bu bölgeye yapılan sevkiyat -%21 oranında azalarak 517 bin rotor oldu. Open-end rotorda dünyanın en büyük beşinci ve altıncı yatırımcısı olan Endonezya ve Pakistan yatırımlarını sırasıyla +%120 ve +%15 oranlarında artırdı. Dünyanın en büyük ilk dört yatırımcısı Çin, Vietnam, Hindistan ve Özbekistan’ın yatırımları ortalama -%48 oranında azaldı. Türkiye, 10 bin 672 open-end rotor yatırımı ile sekizinci sırada yer aldı.

Tekstürizasyon makineleri
Tek ısıtıcılı çekim tekstürizasyonu iğlerinde (başlıca polyamid filament üretiminde kullanılıyor) global sevkiyat 2018’deki 22 bin 800 iğden, 2019’da 25 bin 500 iğe +%12 oranında artış gösterdi. Dünya toplamında yüzde 88 pay ile Asya & Okyanusya bölgesi tek ısıtıcılı çekim tekstürizasyonu iğlerinde en kuvvetli yatırım yapan bölge oldu. Bu sektördeki başlıca yatırımcı ülkeler dünya toplam sevkiyatında sırasıyla yüzde 64 ve yüzde 12 pay alan Çin ve Tayvan oldu.
Çift ısıtıcılı çekim tekstürizasyonu iğleri (başlıca polyester filament üretiminde kullanılıyor) kategorisinde global sevkiyat -%5 oranında azalarak 464 bin iğ oldu. Asya bölgesinin dünya toplam sevkiyatındaki payı yüzde 90’a geriledi. Çin, dünya sevkiyatında yüzde 77 pay ile en büyük yatırımcı ülke olmaya devam etti.

Dokuma makineleri
2019 yılında dünya toplam mekiksiz dokuma tezgahı sevkiyatı -%0,6 oranında azalarak 133 bin 250’ye geriledi. Bu kapsamda, hava-jetli dokuma tezgahı sevkiyatı -%7.7 oranında azalarak 30 bin 200 tezgah ve rapier/projektil dokuma tezgahı sevkiyatı -%22 oranında düşerek 25 bin tezgah oldu. Su-jetli dokuma tezgahı sevkiyatı ise +%12 oranında artarak 78 bin tezgah oldu. 2019’da dünya toplam mekiksiz dokuma tezgahı sevkiyatının yüzde 95’i Asya & Okyanusya bölgesine gerçekleştirildi. Tüm su-jetli tezgahların yüzde 98’i, hava-jetli tezgahların yüzde 93’ü ve rapier/projektil tezgahların yüzde 86’sı bu bölgeye sevk edildi. Üç kategoride başlıca yatırımcı ülkeler Çin ve Hindistan oldu. Bu iki ülkeye yapılan dokuma tezgahı sevkiyatı dünya toplamının yüzde 89’una ulaştı. Bangladeş ise rapier/projektil dokuma tezgahında dünya toplam sevkiyatının yüzde 20’si ile önemli bir pay aldı. 2019 yılında dünyada en fazla mekiksiz dokuma tezgahı yatırımı yapan ülkeler arasında beşinci sırada yer alan Türkiye’ye 965 rapier/projektil, 468 hava-jetli ve 469 su-jetli olmak üzere toplam bin 902 dokuma tezgahı sevkiyatı yapıldı.

Yuvarlak ve düz örme makineleri
Geniş yuvarlak örme makineleri sevkiyatı 2019’da 26 bin 900 makineye yükselerek +%1,8 oranında artış gösterdi. Asya & Okyanusya bölgesi bu kategoride dünya toplam sevkiyatının yüzde 86’sı ile en büyük yatırımcı bölge oldu. Toplam sevkiyatın yüzde 60’ını oluşturan 13 bin 143 yuvarlak örme makinesi ile Çin en büyük yatırımcı ülke oldu. Hindistan ve Vietnam sırasıyla 2 bin 670 ve 2 bin 210 makine ile ikinci ve üçüncü sırada yer aldı.
2019 yılında, elektronik düz örme makinesi sektöründe sevkiyat -%40 oranında azalarak yaklaşık 96 bin makineye geriledi. Bu makinelerde dünya sevkiyatının yüzde 92’si Asya & Okyanusya bölgesine yapıldı. Çin, yatırımlarında 2018’deki 122 bin 550 makineden 2019’da 68 bin 760 makineye -%44 oranında bir düşüş yaşamasına rağmen dünya toplamında yüzde 80 pay ile dünyanın en büyük yatırımcısı olmaya devam etti.

Tekstil terbiye makineleri
Kesintisiz (kontinü) kumaş segmentinde, ramöz ve yıkama makine sevkiyatları sırasıyla +%34 ve +%0.6 oranlarında artış gösterdi.
Kesikli (diskontinü) kumaşlar segmentinde, jigger boyama / levent boyama makine sevkiyatı 561 makineye ulaşarak +%35 oranında artış kaydetmiş oldu.
Tekstil terbiye sektöründe diğer tüm makine kategorilerinde sevkiyatlar düşüş gösterdi.

Mevcut durum ve gelecek beklentisi
ITMF tarafından tekstil makine üreticileri arasında yapılan bir değerlendirmede, makine üreticilerine 2020’nin birinci çeyreğinde alınan siparişler, 2020’nin ikinci yarısında sipariş beklentileri ve güncel trendler hakkında görüşleri soruldu.
2019’un birinci çeyreğine kıyasla 2020’nin birinci çeyreğinde alınan siparişlerin karşılaştırması sorulduğunda, cevap veren makine üreticilerinin yüzde 32’si çok kötü, yüzde 20’si kötü, yüzde 16’sı orta, yüzde 20’si iyi ve yüzde 9’u çok iyi olarak değerlendirdi.
Makine üreticilerine 2020’nin ikinci yarısı için sipariş beklentileri sorulduğunda, yüzde 61’i çok kötü, yüzde 20’si kötü, yüzde 2’si orta, yüzde 9’u iyi ve sadece yüzde 2’si çok iyi olarak değerlendirdi.
Tekstil makine sanayii için güncel trendlerin değerlendirmesi de yapıldı. Düşük enerji ve su tüketiminin tekstil makine sanayiindeki yerini, makine üreticilerinin yüzde 73’ü çok önemli ve yüzde 25’i önemli olarak değerlendirdi. Yüksek seviyede esneklik ve daha küçük partilerde üretimi ise makine üreticilerinin yüzde 66’sı çok önemli, yüzde 25’i önemli görüyor. Tekstil makine sanayiini ilgilendiren diğer güncel trendler yüksek otomasyon, üretim hızı ve finansman modelleri.
Koronavirüs krizinin, gelecek iki yıl içerisinde tekstil makineleri üretiminde inovasyon kapasitesine ne derecede etki edeceği hususunda ise, araştırmaya cevap veren makine üreticilerinin yüzde 9’u kuvvetli artış, yüzde 18’i orta derece artış, yüzde 11’i kuvvetli düşüş, yüzde 25’i orta derecede düşüş olacağını, yüzde 36’sı ise hiçbir etkisi olmayacağını öngörüyor.