Dünyanın önde gelen gayrimenkul danışmanlık şirketlerinden Cushman & Wakefield, İstanbul’un üç ana caddesini inceleyen yedinci ‘İstanbul Alışveriş Caddeleri’ raporunu yayınladı.

Rapor, pandeminin yarattığı olumsuz etki ve beraberinde hafta sonu dahil olmak üzere tekrarlanan kısıtlandırmalar sonrasında ziyaretçi sayısının önemli ölçüde düşüşe geçtiğini ortaya koyuyor. Bir önceki yıl tüm caddeler toplamında boş olan 85 mağazanın 2020 yılında 41 tanesi kiralanabilmiş. Kiralanan alana bakıldığında ise 2019 rakamları ortalama 307 metrekare olarak görünürken, 2020 yılında 103 metrekareye gerilemiş. 2019 yılında gerçekleşen yeni kiralama işlemlerinin yüzde 32’si giyim ve ayakkabı sektörüne ait iken, 2020 yılında bu oran işlemlerin yüzde 36’sına denk geliyor ve bu kategori, en çok işlem gören sektör olarak öne çıkıyor. Yeme-içme kategorisinde ise bir önceki yıla kıyasla yüzde 33’ten yüzde 27’e gerileme gözleniyor.

Cushman & Wakefield’ın araştırması, Avrupa yakasında İstiklal Caddesi ve Rumeli, Teşvikiye, Vali Konağı ve Abdi İpekçi’yi kapsayan Nişantaşı Bölgesi ile Anadolu yakasındaki Bağdat Caddesi olmak üzere İstanbul’un üç ana caddesini inceliyor. Yedinci ‘İstanbul Alışveriş Caddeleri’ raporuna göre, toplam kiralama işlem sayısı bu yıl kısmi artışa geçerken, metrekare bazında azalma gösteriyor: Üç ana cadde toplamında kiralama işlemleri sırasıyla, 2017 yılında 109, 2018 yılında 139, 2019 yılında 112 ve 2020 yılında 128 olarak gerçekleşmiş. Diğer taraftan, 2019 yılında yine tüm caddeler toplamında boş olan 85 mağazanın 2020 yılında sadece 41’i kiralanabilmiş.

Yaya tarafiğindeki en büyük düşüş İstiklal Caddesi’nde
Rapora göre, İstiklal Caddesi’nde bir önceki yıl ivme kazanan yeme – içme ve aksesuar – kozmetik kategorilerinde azalma görülürken, giyim ve ayakkabı kategorisinde kaydedilen kısmi düşüş 2020 yılında da devam ediyor. 2019 yılında boş olan 11 mağaza, 2020 yılında da kiralanmamış.

Kiralama işlem hacmi, 2020 yılından önce son üç yıldır, metrekare bazında artış göstermesine rağmen, sayı olarak benzer seviyelerde kaydediliyor. Diğer yandan, önceki yıllarda artış eğilimi gösteren toplam arz ve düşüş kaydeden boşluk oranı, 2020 yılında pandeminin doğrultusunda ters yönde değişiklik gösteriyor. Kiralama işlem hacmi ve sayısı belirgin ölçüde azalırken, boş mağaza sayısında önemli bir artış kaydediliyor. Cadde üzerinde, 2020 yılında toplam 22 kiralama işlemi gerçekleşirken, boş mağaza sayısı 23 olarak belirlenmiş. Atatürk Kültür Merkezi projesinin planlanan açılışının 2021 yılı içerisinde gerçekleşmesiyle, İstiklal Caddesi’nin ve civar bölgenin önümüzdeki dönemde yaratacağı çekim gücüne katkı sağlaması bekleniyor.

Bağdat Caddesi de boş
Cushman & Wakefield’in raporuna göre, hem İstanbul’un en uzun hem de Anadolu Yakası’nın en gözde alışveriş caddesi olma özelliklerini taşıyan Bağdat Caddesi’nde, 2020 yılında bir önceki yıla göre benzer seviyede kaydedilen perakende arz sayısı 343 oldu. Caddede kentsel yenileme çalışmaları, alışveriş caddeleri arasında en yoğun şekilde seyrederken, 2020’de sayı metrekare bazında geçen seneye kıyasla düşüş gösterdi. Bağdat Caddesi son dört yıldır azalan boş mağaza sayısıyla caddeler arasında bu kategoride öne çıkıyor.

Bağdat Caddesi’nde tahmin edilen ortalama ziyaretçi sayısında bir önceki yıla göre, hafta içi yüzde 15 düşüş kaydedilmiş durumda. Bir önceki yıl yükselişe geçen yeme-içme sektörü Bağdat Caddesi’nde devamlılığını korurken bu kategorideki mağaza sayısında artış gözleniyor. Aksesuar, kozmetik, ev eşyası ve dekorasyon mağazaları da artış trendinde. Giyim ve ayakkabı kategorisi ise bir önceki yıla aynı seviyede seyrediyor.

Bağdat Caddesi’nde 2020 yılında kiralama işlem sayısında artış kaydedilmesine karşın, metrekare bazında geçen yıla kıyasla daha küçük işlemler gerçekleştiği görülüyor. Kaydedilen işlemlerin büyük çoğunluğunu yeni kiralama anlaşmaları oluştururken, geçen sene Bağdat Caddesi özelinde yüzde 30 oranında kaydedilen yer değiştirme projeleri bu yıl yüzde 10 oranında sınırlanıyor.

Bağdat Caddesi üzerindeki uluslararası marka sayısı da düşüş kaydederek 64’ten 62’ye gerilemiş durumda.

Nişantaşı’nın kiraları ulusal markalardan
Raporda, Avrupa Yakası ve İstanbul’un en önemli lüks perakende merkezi olan Nişantaşı bölgesindeki yaya trafiği 2020’de, bir önceki yıla göre yüzde 40 azalmış görünüyor.

Perakende arzı benzer seviyede, 383 mağaza olarak kaydedilen Nişantaşı bölgesinde, geçtiğimiz yıl boş olan 24 mağazanın yüzde 60’tan fazlası kiralanmış. Kiralama hacmi sayı ve metrekare bazında artış gösterirken, önceki yıllarda ulaştığı seviyeleri yakaladığı gözlenen bölgede, 2020 yılında öne çıkan önemli fark, kiralama işlemlerinin büyük çoğunluğun ulusal markalar tarafından gerçekleşmesi.

Nişantaşı bölgesinde, tüm kategoriler incelendiğinde sektör dağılımında önemli bir farklılık görülmezken, bir önceki yıl giyim ve ayakkabı kategorisinde görülen artışın bu yıl yerini düşüşe bıraktığı fark ediliyor. Yeme-içme sektörüne ait mağaza sayısında değişim kaydedilmezken, geçen sene itibariyle ivme kazanan yeme – içme kategorisinde kiralama işlemi bu yıl Nişantaşı bölgesinde dengede görünüyor. Bununla birlikte, kozmetik ve aksesuar kategorisinde kısmi artış gerçekleşirken, boş mağaza sayısında son yıllarda süregelen azalma eğilimi 2020 yılında yerini artışa bırakmış durumda.

2019-2020 içerisinde toplam 51 kiralama işleminin, 20’si Abdi İpekçi’de, 13’ü Rumeli Caddesi’nde, 11’i Vali Konağı’nda, ve 7’si Teşvikiye’de gerçekleşmiş. Rumeli Caddesi ve Abdi İpekçi caddelerindeki kiralama işlem sayısında kısmi artış gözleniyor.

Caddelerdeki kırılganlığın minimum seviyelere inmesi uzun vadede gerçekleşecek
Verileri değerlendiren Cushman & Wakefield Yönetim Kurulu Başkanı Tuğra Gönden, “İstanbul’un en gözde üç alışveriş caddesinin ağırlığını oluşturduğu ana cadde pazarında; perakendeci talebi, geçtiğimiz yıl etkisini gösteren ekonomik yavaşlama, devam eden dalgalı döviz kuru ve Türk Lirası cinsinden kira sözleşmeleri düzenlemesi faktörlerine ek olarak, 2020 yılında fiziksel perakendenin en önemli değişkeni olan pandeminin sonuçlarıyla büyük oranda baskılandığını görüyoruz. Pandeminin kontrol altına alındığı önümüzdeki dönemde, her üç caddedeki kırılganlığın minimum seviyeye inerek toparlanması zaman alacaktır” diyor.