Mart ayında yapılan Texhibition İstanbul sektörde çok olumlu bir hava estirdi. Fuarda 25 bini aşkın yabancı katılımcı, Türkiye’nin nitelikli üreticileriyle bir araya geldi. Eylül’de yapılması planlanan bir sonraki fuarda, katılımcı sayısının ve metrekarenin daha da artması bekleniyor. Peki bu pozitif rüzgar, 2024 yılının geneline yayılır mı? Görüştüğümüz sektör temsilcileriyle hem Texhibition İstanbul’u konuştuk, hem de bu yıla dair değerlendirmelerini dinledik.

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği ‘İTHİB’ ve İstanbul Ticaret Odası ‘İTO’nun işbirliğiyle hayata geçirilen Texhibition İstanbul Kumaş, İplik ve Tekstil Aksesuarları Fuarı bu yıl beşinci kez misafirlerini ağırladı. 6-8 Mart tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleşen etkinlikte bu yıl, en fazla ziyaretçi sayısına ulaşıldı; eklenen iki yeni hol ve katılımcılarla fuar alanı daha da büyüdü.

Türk tekstil sektörünün gücünü dünyaya sergileyen ‘Texhibition İstanbul’ birçok ülkeden gelen sektör temsilcilerine ev sahipliği yaptı. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği İTHİB adına İTKİB Fuarcılık A.Ş. organizasyonuyla sektörü dünyadan alıcılarla buluşturan Texhibition İstanbul firmaları global markalarla bir araya getirmekle kalmadı; aynı zamanda üretimin, kalitenin, trendlerin, sürdürülebilirlik ve tasarımın ön planda olduğu ihracat odaklı bir fuar deneyimini katılımcı ve ziyaretçilerine sundu.

Fuarın katılımcı yelpazesi oldukça genişti. Büyük hazır giyim üreticilerinden, kendi markası için koleksiyon yaptıran uluslararası markaların satın alma yöneticilerine ve hatta tasarımcılara kadar çok sayıda nitelikli profesyonel fuar alanındaydı.

İTKİB verilerine göre fuara kumaş, iplik, denim ve tekstil aksesuar firmalarından oluşan 557 yerli üretici katıldı.

Sektörün önde gelen firmaları, Avrupa ve Balkan ülkelerinin yanı sıra, Rusya, Ukrayna, Arap ve Afrika ülkelerinden gelen alıcılarla  görüşme imkânı buldu.

Yabancı katılımı rekor düzeydeydi. Beş salonda gerçekleşen fuara 25 bin 752 ziyaretçi katıldı. Bu katılımın yüzde 26.2’lik bölümünü 112 farklı ülkeden gelen yabancılar oluşturdu. Eylül 2023’te yapılan fuarla kıyaslandığında yabancı ziyaretçi sayısında yüzde 65.1 oranında artış kaydedildi.

Ziyaretçi dağılımında Avrupa ülkeleri yüzde 41.8 ile birinci sıraya yerleşirken, Asya yüzde 26.8 ile ikinci, Orta Doğu yüzde 14.8 ile üçüncü, Kuzey Avrupa ise yüzde 10.7 ile dördüncü sırada yer aldı.

“Çok pozitif bir fuar oldu”

Diktaş A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı, Sendikamız (TTSİS) ve İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği ‘İTHİB’ Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Denizer fuarın çok pozitif geçtiğinin, herkesin mutlu ayrıldığının altını çizdi. Her katılımcının fuara yeniden katılmak ve metrekaresini artırmak istediğini vurgulayan Denizer şöyle konuştu:

“Biz fuara şirket olarak katıldık, çok memnun kaldık. Sadece biz değil tüm katılanlar çok memnun kaldı. Bu yıl en yüksek metrekareye ve en yüksek ziyaretçi sayısına ulaşıldı. Yabancı ziyaretçi sayısındaki artış çok pozitif ve ümit verici. Bir hafta önce iplik fuarı olmasına rağmen bu fuarda da iplikçiler vardı. Her katılan tekrar katılmak ve metrekaresini artırmak istiyor. Sanırım önümüzdeki dönem bu metrekare artışını göreceğiz.”

“Firmalar inovasyon yeteneklerini sergiledi”

Korteks Genel Müdürü Barış Mert’in de fuarla ilgili görüşleri Denizer’den farklı değil. Dünyanın en büyük iplik üreticilerinden olan Korteks, sürdürülebilir ve yenilikçi ürünlerini fuarda tanıttı. Mert, sergiledikleri bu ürünlerle fuarın en çok ziyaret edilen stantlarından biri olduklarını söyledi ve fuar sayesinde hem ürünlerini katılımcılara tanıtma, hem inovasyon yeteneklerini gösterme hem de sektördeki en yeni gelişmeleri yakından takip etme ve en son trendleri anlama imkânı yakaladıklarının altını çizdi.

“Fuar büyük bir boşluğu doldurdu”

Texhibition sadece üretici firmaları değil bu üretime katkı sağlayan, tekstil makineleri, aksesuarları, yedek parçaları ve kimyasalları gibi sektörün olmazsa olmazı yan sanayi ürünlerini üreten firmaları da bir araya getirdi. Tüm bu üreticileri TEMSAD çatısı altında toplayan, Tekstil Makine ve Aksesuar Sanayicileri Derneği de fuardan memnun ayrılan sivil toplum kuruluşları arasındaydı. Görüşlerini bizimle paylaşan Yönetim Kurulu Başkanı Adil Nalbant fuarın ülkemizde bu alandaki büyük bir boşluğu doldurduğunun altını çizdi. TEMSAD Başkanı, Türk tekstil makine sektörünün gelişimi açısından tüm sektörümüzün güçlü bir yapıyla bir arada olmasının önemine dikkat çekti. Nalbant, “Fuar, tekstil makine üreticilerimizin büyümesine ve tekstil teknolojilerimizin gelişmesine katkı sunmaktadır” dedi. Nalbant, “İlk düzenlendiği günden son fuara kadar kendisini geliştiren ve uluslararası düzeyde tanınırlığını artıran Texhibition fuarının başarısı tekstil sektörümüz adına gurur verici” diye de ekledi.

İTKİB’in yaptığı araştırmaya göre Texhibition İstanbul katılımcılarının yüzde 91’i fuarın verimli geçtiği görüşünde. Bu katılımcıların yüzde 97.5’i, 11-13 Eylül 2024’te yapılacak fuara da  katılmayı planlıyor. 

Sektörde 2024 nasıl geçiyor?

Texhibition İstanbul için görüşlerini aldığımız sektör temsilcileriyle aynı zamanda 2024’ün nasıl geçtiğini ve beklentilerini de konuştuk. 2023 gerek Kahramanmaraş merkezli deprem, gerekse ekonomik etkiler nedeniyle kolay değildi. Bazı firmalar zor geçen 2023’ün etkilerinin 2024’e de damga vurduğu görüşünde ama umut tamamen elden bırakılmış değil. Korteks Genel Müdürü Barış Mert, sektörün 2024’te hızlı bir toparlanma süreci geçireceğini düşünüyor. Mert’e göre geçmiş yıllarda dijitalleşme, sürdürülebilirlik ve yenilikçilik gibi alanlarda yapılan yatırımlar, artık meyvelerini vermeye başlayacak. Mert, “Sürdürülebilirlik odaklı üretim ve ürünlerin önemi artarak devam ediyor, bu da sektörün sürdürebilir bir büyüme sağlaması adına çok önemli. Tüm bunların yanı sıra Ar-Ge/Ür-Ge ve inovasyon odaklı iş modellerinin yaygınlaşması da sektörün büyüme ivmesinde artış sağlamasını destekliyor” diyor.

Türkiye’de iç ve dış etkenler nedeniyle yaşanan dalgalanmalar, firmaları kendi çözüm yollarını bulmaya yöneltti. Korteks bu dalgalanmaları stratejik planlarla çözmekten yana. Mert, Korteks’in planını şu şekilde özetliyor: “Sürdürülebilirlikteki uzmanlığımızla Türkiye’de ve dünyadaki en önemli inovatif iplik üreticisi olarak sektörün eski canlılığına kavuşması için yenilikçi işlerimizle sürdürülebilir büyümemize odaklanıyoruz. Burada çok güçlü bir üretim kompleksimiz var, sadece Türkiye’nin değil Avrupa’nın ve bu coğrafyanın en iyi tesislerinden biri. Bu sebeple yurt dışında üretime yönelme gibi planlarımız bulunmuyor. Büyük bir kararlılıkla grubumuzun ‘Akıllı Hayat 2030’ stratejisi çerçevesinde çevreyi, doğayı ve insanı odağımıza alarak; insanımıza ve ülkemize değer katmak için teknoloji ve inovasyonun gücüyle yenilikçi ürünler üretmeye ve sektöre ilham olmaya devam edeceğiz.”

Mısır üreticilere göz kırpıyor

Korteks’in yurt dışında üretim yapma planı yok. Ancak Türkiye’de yükselen işçilik maliyetlerinin, pek çok Türk firmasının gözünü yurt dışına çevirmesine yol açtığı da biliniyor. Bu ülkeler arasında en gözde olanı Mısır.

Türkiye’de asgari ücretle birlikte artan ve 1.200 dolara kadar çıkan işçilik maliyeti, düşen talep, artan enerji maliyetleri, TL’nin güçlü kalması ve parasal sıkılaşma gibi nedenler yüzünden üreticinin gözü Mısır’da. Ülkedeki vergi avantajları, düşük enerji ve işçi maliyeti bundaki en büyük etken. Üretim maliyetleri Türkiye’nin üçte biri kadar olan Mısır’da, Mart ayında yapılan devaülasyon da cazibeyi artırdı.

Mısır’da halihazırda 40’a yakın Türk şirketi faaliyet gösteriyor. Bu şirketler tekstil ve konfeksiyon pazarının şu anda üçte birini yönetiyor ve kayıtlı 100 bin işçiye istihdam sağlıyor.  Bu firmalar arasında Yeşim Tekstil’den Tay Group’a, Eroğlu Giyim’den Çalık’a LcWaikiki’den Diktaş’a kadar birçok Türk üretici var.

“Makine üretiminde azalma yaşandı”

Tekstil sektörünün hedef pazarlarında yaşanan daralma, makine ihracatını da olumsuz etkiledi. Tekstil makine ve aksesuar sanayicilerini bir araya getiren, 225 üyeli TEMSAD verilerine göre, 2023 bir önceki yıla göre kötü geçti; açıklanan 11 aylık döneme bakıldığında ana pazarlar, Bangladeş ve Pakistan’a yapılan ihracatta azalma oldu; Özbekistan, Hindistan ve İran benzer seviyelerde kalırken Rusya, Mısır ve Güney Amerika ülkelerine yapılan ihracat arttı. Dernek Yönetim Kurulu Başkanı Adil Nalbant, firmaların bu azalma karşısında farklı pazarlardaki fırsatları değerlendirmek anlamında yoğun bir çabası olduğunu söyledi. Nalbant, “Yurt içini etkileyen faktörlerin yanı sıra yurt dışı pazarlarımızda çeşitliliği sağlamak ve yeni pazarlara açılmak sektörümüz için önemli bir konudur. Mısır’ın yeni yatırımlara gitmesi, Hindistan’ın da benzer şekilde kapasite artırma çabaları, Rusya, Portekiz, Polonya ve Güney Amerika gibi farklı pazarların ihracatımızda çeşitliliği sağlayabileceğimiz ülkeler olması, sektörümüz için önemlidir” dedi.

Makine ihracatçılarının 2024 beklentisi nasıl?

TEMSAD 2024 yılının, 2023 yılına benzer şekilde devam edeceğini öngörüyor. Nalbant, “Global yavaşlama ve ülkemizdeki makro ekonomik problemlerin nihayete ermesinin zaman alacağı aşikar. Malumunuz tekstil sektöründeki hareketi, global alıcıların tercihleri ve yönelimleri belirliyor. Yine bu kapsamda tekstil sektörümüz için yeşil dönüşüm, sürdürülebilirlik konuları ana gündem maddelerinden birisi olacaktır. Ayrıca bazı spesifik gelişmelerin de tekstil coğrafyalarındaki hareketliliği etkilemesi beklenmektedir. Bunlardan bir tanesi, Hindistan’ın AB ülkeleri ile serbest ticaret anlaşması mutabakatına varması. Yani tekstil ürünlerinin Hindistan ile AB arasında serbest ticaret anlaşması kapsamında ticaretinin yapılması, ülkemiz tekstil sanayisini de ister istemez etkileyecektir” diye konuştu.   

“Kayıp var ama telafi edeceğiz”

Geçen yıl yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremin yarattığı büyük yıkım nedeniyle 2023’ü kayıp yıl olarak gördüklerini ifade eden İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz ise tekstil ihracatımızdaki gerilemeyi “yüzde 10 seviyelerinde” şeklinde kaydediyor.

Basına verdiği demeçte “Buna karşın Türkiye’nin en büyük ihracat pazarları olan AB ve ABD’nin dünyadan tekstil ithalatlarındaki düşüş oranının yüzde 20’lerde olduğunu belirten Öksüz, “Bu pazarlarda paylarımızı koruyabildiğimiz için mutluyuz. 2024 yılında çok daha güçlü bir ihracat atağıyla özellikle yılın ikinci yarısından itibaren kayıplarımızı telafi edebileceğimizi öngörüyoruz” diyerek umudunu ifade ediyor. 

Korteks Genel Müdürü Barış Mert gibi Öksüz de önceliği sürdürülebilirlik konusuna veriyor. “2024’te de sürdürülebilirlik ve katma değerli üretim en önemli gündem maddelerimiz arasında yer alacak” diyerek sektörün sıcak gündemini ortaya koyuyor.