CARİ AÇIĞIN İLACI TEKSTİL DOSYASI
ABD’ye  ihracatı arttırmaya yönelik Nitelikli Sanayi Bölgesi (QIZ-NSB) oluşturulması için yoğun görüşmeler yapılıyor. 6. Bölge’ye kurulması planlanan  NSB’lerin etkisiyle tekstil ve hazır giyimde ABD’ye ihracatın orta vadede 5 milyar dolara çıkacağı öngörülüyor.

AVRUPA Birliği (AB) ve ABD arasında müzakereleri süren Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) anlaşmasının, Türkiye ekonomisi üzerindeki olası olumsuzlukların tartışıldığı şu günlerde, Türk özel sektörü de ABD ile, serbest ticaret anlaşmasına giden yol olarak değerlendirilen Nitelikli Sanayi Bölgesi (Qualified Industrial Zone-QIZ-NSB) kurulması için girişimlerini hızlandırdı. Hali hazırda Mısır ve Ürdün’de bulunan NSB’lerde üretilen ürünler, ABD’ye gümrüksüz olarak ihraç edilebiliyor. ABD, İsrail ile de işbirliği şartı koştuğu NSB’lerin sayılarını artırarak, Ortadoğu’da işbirliklerini güçlendirmeyi ve bölge barışına katkı sağlamayı amaçlıyor. Türkiye ise, ABD’ye olan ihracatını artırmanın yanı sıra bir sonraki aşamada ABD ile uzun süredir bekleyen Serbest Ticaret Anlaşması’na giden yolu nitelikli sanayi bölgesi anlaşmasıyla hızlandırmayı hedefliyor. Anlaşma, ilk etapta 6. teşvik bölgesinde, tekstil ve hazır giyim sektörüne yönelik olacak. 

ABD’YE 5 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT
Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası’nın (TTSİS) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türk Sanayicileri İş Adamları Derneği (TÜSİAD), İTHİB, İHKİB  gibi çatı iş dünyası örgütleriyle birlikte, kurulması için yoğun çalışma yürüttüğü NSB’lerin Türkiye ekonomisine orta ve uzun vadede 5 Milyar dolarlık bir ihracat potansiyeli yaratabileceği belirtiliyor. Özellikle tekstil ve konfeksiyon sektörlerindeki yüksek gümrük vergileri nedeniyle Türkiye, ABD pazarında Çin menşeli ürünlere karşı önemli bir rekabet üstünlüğü elde edecek. Geçen yıl aralık ayında, ABD, İsrail ve Türkiye’de iş dünyası çatı örgütleri ortak protokol imzaladı. 25-26 Şubat’ta, Ürdün’deki Middle East Economic Center (MECC) toplantısında, TTSİS’in girişimleri ile Türkiye’de NSB kurulması yeniden ele alındı. Her iki tarafta, görüşmelerin bir an evvel sonuçlandırılmasını istiyor.

ÖZEL SEKTÖR TEMSİLCİLERİ OLARAK UZLAŞMAYA VARDIK
NİTELİKLİ Sanayi Bölgesi kurulması konusundaki çalışmalarda görev alan TTSİS Danışma Kurulu Üyesi ve Eurocoton Eş Başkanı Mustafa Denizer, Türk tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren tüm sektörel birlik ve derneklerin bölgenin ekonomik kalkınmasına ve barışına katkı sağlayacak nitelikli sanayi projesini desteklediğini vurguladı. İsrail özel sektörüyle görüşmeler gerçekleştirildiğini söyleyen Denizer, şunları anlattı: “İsrail özel sektöründen destek aldık. Bu sefer çok daha detaylı çalışıyoruz. Takip eden süreçte olumlu gelişmelerin görülmesiyle her iki taraftaki ilgili devlet kurumlarını da gerekli şekilde bilgilendireceğiz.  Türk özel sektörü geçmişten farklı olarak bu girişimi hükümetler nezdinde değil özel sektör işbirliği çerçevesinde başlattı. Görüşmelerin İsrail ve Türkiye ilişkilerinin sorunlu bir dönemine denk gelmesi nedeniyle bu projenin hayata geçmesi ilişkilerin düzeltilmesi anlamında da önemli bir rol oynayacak. Türkiye’nin ihracatına çok ciddi katkılar sağlamasını öngörüyoruz. Olası NSB, Mısır ve Ürdün için de sorun olmayacak. Çünkü Türkiye’nin vergi avantajına rağmen Mısır ve Ürdün maliyetinde ürün üretmesi mümkün değil. Dolayısıyla onlardan farklı bir ürün yelpazemiz olacak.”  
TTSİS Yönetim Kurulu Üyesi Orhan Harmancı da şöyle konuştu: “Anlaşmanın ekonomik olduğu kadar siyasi etkileri de önemli. Bölge ülkeleri arasında işbirliğinin artırılması, barış sürecine olumlu katkı yapacak. Türkiye ekonomisi de bu anlamda önemli kazanımlar elde edecektir. Türkiye tüm bölge için önemli bir üretim üssü konumundadır ve bu bölgenin gelişimi Türk ekonomisini de olumlu anlamda etkileyecektir. İlk planda tekstil konfeksiyon sektörü özelinde kurulması planlanan NSB’lerin, diğer sektörlere genişletilmesiyle kazanımlar da artacak. İsrail-Türkiye NSB’si Ortadoğu için kaçırılmaması gereken ve küçük hesaplara ve çekişmelere feda edilmemesi gereken bir fırsattır.” 

SEKTÖRÜN BEKLENTİLERİ
ÖZEL sektör temsilcileri Türk ekonomisi  ve bölge barışı için büyük bir fırsat olarak gördükleri NSB anlaşmasının vakit geçirilmeden uygulamaya konması için girişimlerin ilgili bakanlıklar nezdinde de başlatılmasını beklemektedir.
Sektör, STK’lar, Dışişleri ve Ekonomi Bakanlığı yetkilileriyle kurulacak komitelerde süreci takip etmeyi ve geçmişte sonuçlandırılamayan NSB’lerin bölge barışına katkı sağlayacak şekilde gerçekleştirilmesini arzu etmektedirler.
İlk planda T&K sektörlerini kapsayacak NSB’lerin, takip eden dönemde gıda, cam ve seramik gibi sektörleri kapsaması ayrıca ilerde daha geniş bir coğrafyaya yayılması öngörülmektedir.

AMERİKA PAZARI BİZİM İÇİN ÇOK ÖNEMLİ
İSTANBUL Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle, “ABD dünyanın en büyük pazarı. Bu ülkeye ihracatımız toplanmaya başladı. Ancak eski rakamların çok gerisindeyiz. Herkes elinden geleni yapıyor. Bu uzun soluklu bir yol haritası. NSB projesi iki ülke arasında bambaşka bir ticaret tablosu ortaya çıkaracak” dedi.

TÜRKİYE, AB-ABD ARASINDAKİ STA’NIN OLUMSUZ ETKİLERİNDEN KORUNABİLİR
ÜRDÜN’deki toplantıya ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’yi temsilen ABD Pakistan ve Mısır eski Büyükelçisi ve ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Anne Peterson, ABD Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Myron Brilliant ile TTSİS temsilcileri ve İsrail temsilcileri katıldı. Gelişmeler ve yaklaşımlar oldukça olumluydu. Toplantıda özel sektör temsilcileri tarafından bölgenin ekonomik gelişimi ve siyasal anlamda istikrarlı bir yapıya kavuşabilmesi için NSB’lerin önemli işlev görebileceği vurgulandı. Özel sektör liderliğinde oluşturulan inisiyatifin uzlaşmaya vardığı, her iki tarafın hükümetler nezdinde de girişimlerde bulunacağı, anlatıldı. Olası bir NSB anlaşmasının bölge barışına da önemli katkı sağlayacağı, Filistin tarafına büyük yararlar getirebileceği ifade edildi.

NİTELİKLİ SANAYİ BÖLGESİ NEDİR?
ABD Kongresi tarafından 1996 yılında Ortadoğu’daki barış sürecinin ekonomik olarak desteklenmesi amacıyla hazırlanan kanun çerçevesinde nitelikli sanayi bölgeleri oluşturulmasına karar verildi. Bu bölgede yer alan üretici firmalar nitelikli sanayi bölgesi anlaşmasında öngörülen oranda İsrail girdisi kullanarak elde ettikleri nihai ürünler için ABD pazarına gümrüksüz giriş hakkı elde ediyorlar.

ÜRDÜN VE MISIR NSB’DEN NE TÜR KAZANIMLAR ELDE ETTİ?
İLK nitelikli sanayi bölgesi anlaşması 1998’de Ürdün ve ardından 2005’te Mısır ile yapıldı. Bu anlaşmalardan sonra Ürdün ve Mısır’ın ABD’ye ihracatında önemli gelişmeler yaşandı. Anlaşmanın imzalandığı 1998 yılında Ürdün’ün ABD’ye ihracatı 16 milyon dolar iken, bu rakam 2012 yılında 1 milyar 156 milyon dolar oldu. 2005 yılında anlaşmayı imzalayan Mısır’da da, ABD’ye ihracat ilk yılda 1.2 milyar dolardan 2 milyar dolara çıkarken, bu rakam 2012’de 3 milyar doları aştı.


NE TÜR AVANTAJLAR SAĞLAYABİLİR
TÜRKİYE’nin AB ile ABD arasında yürütülen Transatlantik Yatırım ve Ticaret Anlaşması’nın (TTIP) dışında kalması durumunda oluşacak çeşitli ekonomik zararlar NSB’nin getirileri ile engellenebilir. 
NSB, ABD ile STA gerçekleştirilmesine katkı sağlayabilir. NSB’ler sağlayacakları ekonomik katkı ile bölgesel kalkınmışlık farklılıklarının azaltılmasına fayda sağlayabilir.